تاثیرات منفی آموزش از راه دور بر آموزش

آموزش از راه دور به عنوان یک سیستم آموزشی مبتنی بر اینترنت و فناوری‌های تعاملی تعریف می‌شود که معلمان و دانش‌آموزان را از مکان‌های مختلف قادر می‌سازد تا در زمان واقعی با یکدیگر ملاقات کنند. اخیراً با تسریع فرآیند دیجیتالی شدن، آموزش از راه دور نقش فزاینده ای در آموزش پیدا می‌کند. اگرچه آموزش از راه دور برای مدت طولانی در آموزش عالی و آموزش غیر رسمی به کار گرفته شده است، اما در موسسات آموزش عمومی چندان گسترش نیافته یا در اکثر موارد اصلاً به کار گرفته نشده است. آموزش از راه دور در طول همه گیری کووید-19 که بیشترین اختلال را در فرآیندهای آموزشی و آموزشی در سراسر جهان ایجاد کرد، علاقه زیادی به خود جلب کرده است. آموزش از راه دور به عنوان یک سیستم آموزشی مبتنی بر اینترنت و فناوری‌های تعاملی تعریف می‌شود که معلمان و دانش‌آموزان را از مکان‌های مختلف قادر می‌سازد تا در زمان واقعی با یکدیگر ملاقات کنند. مدارس در سراسر جهان با چالش انتقال فرآیندهای آموزشی سنتی به پلتفرم های دیجیتال در مدت زمان کوتاهی مواجه شدند. در این زمینه، جوامع مدارس نه تنها فرصت‌های جدید تغییر فرآیندهای آموزشی سنتی را کشف کردند، بلکه در تلاش برای ارائه آموزش از راه دور با کیفیت بالا و به حداقل رساندن زیان‌های یادگیری برای دانش‌آموزان، با مشکلات متعددی مواجه شدند.

کشورهای مختلف تجربیات متفاوتی در سازماندهی آموزش از راه دور دارند. مطالعات قبلی، با تمرکز بر اثرات آموزش از راه دور، نشان می‌دهد که کشورهای در حال توسعه با مشکلات بسیار بزرگی مواجه شده اند. بسیاری از مطالعات قبلی تأثیرات منفی آموزش از راه دور را نه تنها بر نتایج تحصیلی، بلکه بر روی روال روزانه دانش آموزان و اعضای خانواده آنها برجسته می‌کنند. اثرات منفی تعطیلی مدارس را بر جنبه های مختلف زندگی دانش آموزان، از جمله وضعیت سلامتی آنها تجزیه و تحلیل می‌کنند. یونسکو بر نیازهای آموزشی ویژه دانش آموزان معلول تمرکز دارد و بر خطر محرومیت و سایر مشکلات اجتماعی که این گروه از دانش آموزان با آن مواجه هستند، تاکید می‌کند.

محققان به تحقیق در مورد تأثیرات آموزش از راه دور بر روی جسم و روان پرداختند. رشد کودکان پیش دبستانی و دانش آموزان نشان می‌دهد که آموزش از راه دور تأثیر منفی بر وضعیت عاطفی و سلامت جسمی دانش آموزان داشته و منجر به انزوای اجتماعی بیشتر و انگیزه کمتر برای مطالعه شده است. بر اساس گزارش یونسکو، گذار سریع به آموزش از راه دور تأثیر منفی بر نتایج تحصیلی و روال روزانه دانش آموزان از همه گروه های اجتماعی، به ویژه خانواده های آسیب پذیر اجتماعی داشته است. بنیاد اروپایی برای بهبود شرایط زندگی و کار بر مشکلات اقتصادی تأکید می‌کند: هزینه های پولی و زمانی بالاتر مراقبت از کودکان و آموزش. برخی از مطالعات دیگر تمایل دارند بر جنبه های مثبت آموزش از راه دور تمرکز کنند.

بیشتر مطالعات قبلی تمایل دارند بر تأثیرات منفی آموزش از راه دور بر یادگیری و نتایج تحصیلی دانش آموزان تأکید کنند. برخی از نویسندگان بر انگیزه پایین تر و عوامل تعیین کننده آن تمرکز می‌کنند. به عنوان مثال، سیمن و همکاران. تأثیر یادگیری از راه دور را بر نتایج به‌دست‌آمده نشان میدهد که اکثر پاسخ دهندگان قبل از همه گیری کوید-19 هیچ تجربه ای از آموزش از راه دور نداشتند. فقدان انگیزه و انسجام تحصیلی در فرآیند آموزش از راه دور به عنوان مشکلات عمده شناسایی شد. علاوه بر این، این مطالعه اهمیت منابعی مانند فناوری‌های رایانه‌ای، اتصال اینترنتی قابل اعتماد و غیره را بر کیفیت آموزش از راه دور نشان می‌دهد.

شیوه های تدریس و یادگیری آنلاین را از دیدگاه دانش آموزان نشان می‌دهد که انگیزه و مشارکت دانش آموزان تا حد زیادی تحت تأثیر محیط مطالعه است: روش های نوآورانه، تعاملی و جذاب آموزش از راه دور، درس های کوتاه تر، و کارهای عملی تر. لازم به ذکر است که آموزش از راه دور نیز با چالش هایی همراه است: در درجه اول، از دست دادن تمرکز دانش آموزان، فقدان تماس شخصی و مسائل فنی. محققان دریافته اند که مسائل فنی چالش کلیدی است و به دنبال آن مشکل معلمان فاقد مهارت های فنی برای آموزش از راه دور، و روش های تدریس نامناسب است که با محیط دیجیتال سازگار نیست. ارتباط ضعیف با معلمان و همچنین فقدان این ارتباط در دسته کم اهمیت ترین ها قرار گرفت. یافته‌ها نشان می‌دهد که صرفاً آشنایی با ابزارهای فن‌آوری کافی نیست، و درک مزایای فن‌آوری در تقویت آموزش در یک کلاس مجازی، همانطور که در کلاس‌های رودررو سنتی انجام می‌شود، بسیار مهم است.

آموزش از راه دور منجر به کاهش فعالیت بدنی دانش آموزان، ارتباط با همسالان و کمبود فضای شخصی در خانه شده است. دانش‌آموزان تمایل دارند که ساعت‌های بیشتری را هم در طول درس و هم در اوقات فراغت خود در رایانه بگذرانند، که می‌تواند منجر به اختلالات خواب و سایر مشکلات سلامت روان شود. پس از تعطیلی مدارس از فناوری‌ها و روش‌های آموزش از راه دور استفاده شد و تأثیرات زیادی بر دانش‌آموزان و والدین آنها گذاشت. تجزیه و تحلیل نشان داد که درک از یادگیری تحت تأثیر سه عامل عمده قرار می‌گیرد: فراوانی تماس معلم، روش یادگیری و استفاده از وقت آزاد دانش آموزان. رویه‌های استاندارد واضح برای مدیریت محتوای دیجیتال، و همچنین اجرای مؤثر این رویه‌ها، می‌تواند تأثیر مثبتی بر روند آموزش/آموزش از راه دور داشته باشد.

کودکان با زمینه‌های اجتماعی مختلف پتانسیل آموزشی متفاوتی دارند: کودکان از خانواده‌های آسیب‌دیده اجتماعی فرصت کمتری برای یادگیری و فعالیت‌های فوق برنامه دارند، در حالی که فرزندان خانواده‌هایی با سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بالاتر تمایل دارند در فعالیت‌هایی که می‌توان به فضای دیجیتال منتقل شوند (مانند فعالیت‌های هنری، یادگیری زبان‌های خارجی) شرکت کنند. با این وجود، فرزندان خانواده هایی با سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پایین تر تمایل بیشتری به ورزش دارند. با بررسی میزان تمایل والدین به توقف فعالیت های فوق برنامه برای فرزندان خود در می‌یابیم که خانواده هایی که سرمایه اقتصادی کمتری دارند به دلیل هزینه های بالاتر به احتمال زیاد این کار را انجام می‌دهند.

تجربه کاری معلمان به طور مستقیم بر خود نوآوری آنها تأثیر می‌گذارد، به طوری که معلمان مسن تر و با تجربه تر خود را در آموزش از راه دور نوآورتر در مقایسه با همکاران کمتر با تجربه می‌دانند. یافته دوم این بود که توسعه حرفه‌ای بر شیوه‌های آموزش از راه دور تأثیر می‌گذارد اما تأثیری بر نوآوری معلمان ندارد. این مطالعه پیشنهاد می‌کند که نوآوری فزاینده معلمان می‌تواند بر استقلال و مسئولیت‌پذیری آنها تأثیر مثبت بگذارد و به شیوه‌های آموزش از راه دور با کیفیت‌تر کمک کند. بنابراین، توصیه می‌شود که برنامه‌های توسعه حرفه‌ای را به سمت ارتقای نوآوری معلمان و ایجاد ترکیب‌های جدید برای آموزش ترکیبی هدایت کنیم.

کیفیت و اثربخشی آموزش از راه دور به طور قابل‌توجهی تحت تأثیر حمایت فنی و مالی، آموزش کارکنان، شرایط کاری بهتر، پایه فن‌آوری، مهارت‌ها، حفاظت از حق چاپ و توسعه حرفه‌ای است. آموزش از راه دور باعث افزایش حجم کار، به ویژه برای فراگیران می‌شود. اگرچه آموزش از راه دور به منابع مالی و مادی اضافی نیاز دارد، برخی از جنبه های مثبت مانند بهبود سواد کامپیوتری نیز قابل پیش بینی است. برای موفقیت آمیز بودن آموزش از راه دور باید به آمادگی و انگیزه های اساسی متفاوت فراگیران توجه کرد.

آموزش از راه دور منجر به چالش‌های زیادی از نظر اخلاق تحصیلی شد، زیرا معلمان به سختی ابزار/روشی برای کنترل دانش‌آموزان خود داشتند. تکالیف با شیوه آموزش از راه دور تطبیق داده نشد که تقلب را برای دانش آموزان آسان تر می‌کرد. اخلاق تحصیلی به درستی دانش آموزان، نگرش والدین آنها و توانایی معلمان برای رهبری و کنترل کلاس هایشان بستگی داشت. آموزش از راه دور چالش‌های زیادی را برای دانش‌آموزان ایجاد می‌کند، زیرا بیشتر کارها باید روی رایانه انجام می‌شد، در حالی که قبلاً در دفترچه‌های یادداشت انجام می‌شد. بنابراین، دانش آموزان برای عادت کردن به سیستم جدید به زمان نیاز داشتند.

در نتیجه با اینکه آموزش از راه دور بصورت بالقوه آموزشی مثبت به نظر می‌رسد اما نباید از تاثیرات منفی آن غافل شد. کما اینکه نباید این تاثیرات را دلیل عدم بازدهی این نوع آموزش بدانیم و باید بر روی نکات و تاثیرات منفی آن تمرکز بیشتری برای مقابله و حل آن بنماییم.

روح اله بصیری هنرآموز رشته کامپیوتر